Innuptæ nuptaque simul, viduaque nurusque
Infantes, puerique viri, juvenesque senesque:
Hic ubi multigenis flexos incumbere pomis
Cernebant ramos, avidis attingere dextris
Gaudebant madidos cælesti nectare fructus.
Nec prius hos poterant cupidis decerpere palmis,
Qvam lutulenta viæ vestigia foeda prioris.
Detererent, corpusque pio de fonte lavarent:
Ergo diu circum spatiantes grámine molli
Suspiciunt alta pendentes arbore fructus:
Tum, si qvæ ex illis delapsa putamina ramis,
Et dulces, multo rorantes nectare, frondes
Vescuntur, veros exoptant sumere fructus;
Ergo ubi cælestem ceperunt ora saporem,
Permutant animos, et mentes perdere avaras
Incipiunt, dulcique dapem cognoscere seņsu.
Insolitum multis stomachum novisse saporem
Vidimus et fellis commotum melle venenum

35.

40.

45.

v. 32. Pro: nurusque magis placet Rivin. socrusque veluti aniculæ ; meliori seqventis versus ordini ille qvoque

consulit scribendo:

Infantes, pueri, juvenesque viri, senesque,

v. 39. Detererent, ita Fabricius: magis ad rem apposite Angl. Cod. Detegerent ; pænitentes peccata sua confessione sincera aperirent.

v. 47. Dapem, hoc vocabulum Rivinus substituit pro hominem, quod nullum sensum admittit. Hic, et seqventes qvini versiculi a plerisque exemplaribus, Edit. qvoque Argentin. et Muling, absunt, et licet ille 47 vix possit ahesse, cum ad perficiendum sensum ejus, qvi præcessit, desiderari omnino videatur, attamen succedentes merito vel ob ultimam voculam aliqvoties reiteratam suspecti sunt.

"

Rejecisse bonos turbata mente sapores,
Aut avide sumptum non dilexisse, diuque
Et male potatum tandem evomuisse saporem;
Şæpe qvidem multi renovatis mentibus ægros
Restituere animos, et qvæ se posse negabant,
Pertulerant, fructumque sui cepere laboris;
Multi etiam sanctos ausi contingere fontes
Discessere iterum subito, retroque relapsi,
Sordibus et coeno mixti volvuntur eodem;

Multi vera bono portantes pectore, totis'

Y

Accipium animis, penitusque in viscera condunt.
Ergo qvi sacros possunt accedere fontes
Septima lux illos optatas sistit ad undas,
Tingit et in liqvidis jejunos fontibus artus,
Sic demum illuviem mentis vitæque prioris.
Deponunt labem, purasque a morte reducunt
Illustres animas, cælique ad lumen ituras,

50.

55.

60.

65.

v. 56. Fontes. Alii: mentes, unde Rivinus suspicatur mensas scriptum fuisse.

v. 61. Qvi Ita Angl. Cod. et Eabric., al qviqve.

v. 66. Lumen Sic Mss omnes pro': limen. qvod vulgo legitur; at perplacet vetus lectio, nam veteribus, observante Scaligero, φωτίζεθαι erat βαπτίζεσθαι, et apud Gregor Nazianzenum atque Nyssenum festum Epiphanias seu Baptismatis Christi ἑορτη vel ἡμέρα τῶν φώς TWV salutabatur. Postqvam baptismo expiati essent Candidati, in albis procedentes, cereosque accensos manibus portantes versus Orientem ab Occidente in chorum fidelium ducebantur cum hymnis et faustis adprecationibus. Conf. Ebr. 6, 4. Ows est cujuslibet cognitionis imago; in N. T. tamen illius maxime, qvæ

Hinc iter ad ramos, et dulcia poma salutis,
Inde iter ad cælum per ramos arboris altæ,
Hoc lignum vitæ cunctis credentibus, amen.

per religionem christianam eomparatur, Joh. 1, 9; Luc. 2, 32; Act. 26, 18; 'unde Qwritev tradere alicui religionem christianam, Eph. 1, 18, conf. 2 Cor. 4, 6; multum præstantiæ rhetorico huic loco periret, si OwTigay cum vers. Syr. Justino Dial. 2 pag. 94 et Clem. Alex, Pædag. Lib. 1 C. 6 de baptismo tantummodo intelligere velles. Heinrichs ad h. 1. Baptismus wrisμos, illuminatio vocabatur, qvod hominum mentes divina cognitionis luce perfunderet, quemadmodum id nomen in Chrysostomo (Homil. 13 edit. Eton 1612) Nezianzeno (Orat. 40 de bapsism.) Dionysio Areopagita (Hierarch, eccles. cap. III) Concilio Laodiceno (cap. 47) aliisque scriptoribus freqventer occurrit. Ratio istius nominis petenda esse videtur partim ex prævia catechumenorum institutione in præparatione e rum ad baptismum, secundum illud Justini Martyris (Apolog. II pag. 94. Paris. 1636) καλέιται δε τέτο τὸ λυτρὸν φωτίςμος ὡς φωτιζομένων την διάνοιαν τῶν ταυτα μανθανόντων, "vocatur lavacrum hoc il uminatio, qvod eorum, qvi hoe discunt, mentes illuminentur". Partim etiam inde, qvod esset introitus in statum illuminatum, et introductio in divinam cognitionem, qvæ gradatim perfectior evadat. Nam Iustini verba de illuminatioue baptismum conseqvente intelligi possunt. Atque hoc modo rationem appellationis hujus reddunt Clemens Alexandrinus (Pædag. L. 1 c. 6) et Pseudo- Dionysius, qvod cum baptismus primam lucem conferat, omniumque divinarum illustrationum principium existat, ex effectu illustrationis nomine celebretur, Fortassis ita etiam vocari potuit, eo qvod baptizati nunc ad omnes mysticas partes et reeonditam notitiam religionis admitte rentur, qvæ ex disciplina ecclesiæ illis, dum essent catechumeni, celabantur. Vid Bingham Orig. Eccles. Tom. IV.

Fabii Marii Victorini

Hymnus

de Jesu Christo deq et homine *).

Verbum Christe dei, patris cælestis imago,
Protulit hunc partus, genitum de virgine foeta,
Invictusque pudor gaudet peperisse tonantem
Ex utero, sine matre deum, de conjuge nullo,
Maternosque sinus cælum fecisse secundum.
Corporis augusti parva spatiatus in aula,

Intra membra manens, animaque et conditor ævi,
Natus homo, nostrosque deus nutritus in annos.
Dignatus toti placidum se protulit orbi.
Solstitialis hyems, astrumque insigne movetur
In cælo fulgens, ut mundus crederet omnis
Ob culpam veniale jubar: tu suffice vires
Arbiter inque novos. aperi præcordia sensus,
Et tandem tu solve tibi! tranqvillus in astris
Forte pater residens, mentem virtute parabat,
Curans nostræ animæ regnum, cælestia templa,
Tellurisque vices, verbum medicabile dixit,

Nascere (namque placet, præruptæ carcere mortis
Eripiam mortale genus) spes gentibus esto,
Principium sine fine, qvod abstulit invidus error,
Qvod facinus commisit atrox, tolletur id omne,
Ad veniam venias homini: stat fulmen et imber
Ignis in obseqvio, glacies, vapor, æstus et auræ

*) Victorinorum scripta edit. ab Andr. Rivino. Gotha 1652, 8.

v. 22. Venias. Aptius hoc respondet prægresso: spes gentibus este, qvam qvod vulgo legitur, venere,

Conveniunt famulante Noto, terræque triumphant
Et cælum sublime tonat, pars ardua gaudet
Cum domino venisse pio: tunc nascitur infans
Matura virtute deus, cui vertice sacro

Cæsaries librata micat, splendetque superna
Fulmineum per membra jubar, decus omne per ora
Eminet, et faciem, patrique simillimus ille,
Ut ne qvid differret. erat: miracula cujus
Gloria conseqvitur, fluvios in vina refundens,
Hoc donum sponsale dedit, tum fruge comesta
Congeriem superesse jubet, tot millia turbæ -
Conveniunt esura, dehinc matrisque dolorem
Conspicit, ad manes ducentem flebile funus,

Ponite, ait. juvenem, nihil est, quod mortis iniqvæ
Extinctum lamenta ferant, dixitque: resurge,

25

30.

35'

Et rursum cognosce diem, jussumque cadaver

Prosilit ante oculos, lætus fit plangor in omnes.

40.

Qvod meruit non posse, virum tunc corripit unum
Spiritus hostilis, vultum cui protinus omnem
Perdiderat rabies, stimulis gerit effera lora
Torta caput, stridens et anhelo pectus hiatu,
Spuma furit mixtusque color moerentis in illo,
Non ridentis erat: vires sed perdidit hostis
Adventu propiore dei, gemituque profatur:
Cedimus inviti, toto nam pellimur orbe,

45.

Te regnante, deus! terras hominesque relinqvo,
Ulterius tentare timens: sic ille refectus

50

40. In omnes. Forte legendum: in auras.

v. 41. Qvod meruit non posse. Sensus: de qvo dolendum est, qvod tantum possit, et plus qvidem, qvam mernerat posse spiritus hostilis,