Page images
PDF
EPUB

POSTCOMMUNIO.

Protegat nos, domine, cum tui perceptione sacramenti beatus brendanus abbas pro nobis intercedendo, ut conuersacionis eius experiamur insignia, et intercessionis eius experiamur suffragia. per.

§ 17.-MISSALE VESONTIONENSE.

[ocr errors]

This Sacramentary, which is described by Dr. O'Conor at some length as Missale Hibernicum Bobiense1,' and by Dr. Lanigan as 'Cursus Scotorum 2,' is a Gallican, not an Irish Missal, and has been printed as such by Mabillon under the title of 'Sacramentarium Gallicanum 3,' by Muratori, and by G. H. Forbes, with a complete apparatus criticus, under the title of Missale Vesontionense 5 (=of Besançon). It is a seventhcentury MS. found by Mabillon in the monastery of Bobbio, and believed to have been carried thither by St. Columbanus from Luxeuil. It is now in the National Library at Paris, No. 13246.

As frequent and confusing allusions have been made to this supposed Irish Missal in the pages of various writers, in recent times, it may be useful to summarise the reasons against an Irish and in favour of its Gallican origin.

(a) The non-Irish character of its handwriting. This can be proved by an inspection of the facsimiles presented by Mabillon and O'Conor 8.

'Rerum Hibern. Script. i. cxxx-cxliii.

Eccles. Hist. of Ireland, iv. 371; Dublin, 1829.

3 Mus. It. i. 273-392.

* Lit. Rom. Vet. ii. 766.

' Gallican Liturgies, p. 205. See also Dr. Todd's remarks in Transactions of R. I. A. vol. xxiii. p. 26, ad finem.

• e.g. Ozanam, Civilization Chretienne, A.D. 1849, p. 100; Bishop Greith, Altirischen Kirche, A.D. 1867, p. 437; Dr. Moran, Essay on Early Irish Church, Dublin, 1864, pp. 276-296; Allnatt, C. F. B., Cathedra Petri, Lond. 1879, p. 47; Malone, S., Ch. Hist. of Ireland, Dublin, 1880, vol. i. ch. 10. These writers appear to have been misled in the first instance by Dr. O'Conor, of whose competence to argue on a liturgical or palaeographical point some specimens have been given, p. 198. n. I.

▾ Mus. It. i. 276.

• Rer. Hibern. Script. i. p. xxxi.

(6) The absence throughout of the names of any Irish saints.

(c) The presence of the names of various Gallican saints; e.g. of St. Hilary and St. Martin in the clause 'Communicantes,' &c. within the Canon'. There are proper Missae for St. Martin of Tours, 'In depositione Sancti Martini Episcopi ';' and for St. Sigismund, King of the Burgundians, ‘Missa Sancti Sigismundi Regis.' Sigismund was defeated and murdered by Chlodomir A.D. 523. The commemoration of this king suggested the title of 'Missale Vesontionense' for this Sacramentary.

(d) The use throughout of Gallican terms; e.g. Collectio post nomina, Collectio ad pacem, Contestatio, Benedictio turris *.

(e) Certain well-known Gallican features of arrangement; e.g. the Rogation Days are marked for observance before Ascension Day by the provision of Legenda and a Missa in Letaniis. The 'Missa in Adsumptione Sanctae Mariae' is assigned to Jan. 18 (instead of Aug. 15), immediately preceded by the Missa in Cathedra Sancti Petri ".'

[ocr errors]

Further forms of devotion not of a technically liturgical character, and in their present shape only very remotely connected with the Celtic Church, survive in a tenth-century Breton Litany, first published by Mabillon from a Rheims MS., and printed in H. and S., Councils, ii. i. 81; and in the sixteenth-century Scottish Litany (Antiquae Litaniae) referred to on p. 166.

1 Mabillon, Mus. Ital. i. p. 207.

Ib. p. 297.

• Ib. p. 303.
• Ib. p. 362.

It is fair to add that the same arrangement occurs in the Félire of Oengus, Leabhar Breac, p. 80. In the same Félire' St. John and St. James are simultaneously. commemorated on Dec. 27 (ib. p. 102), a curious association which is also found in the Sacramentarium Gallicanum, p. 226, and the Missale Gothicum, p. 41. These and such like coincidences, instead of proving the Irish origin of the Missale Vesontionense, prove how far certain early Irish ecclesiastical documents were affected by Gallican influence.

• Analect. tom. ii. p. 669, edit. 1676.

T

INDEX

Of Collects and other Liturgical Formulae.

An asterisk (*) prefixed to a Collect, &c. indicates that it occurs in Roman
Office-Books, but with frequent and important variations of text.

[blocks in formation]

Ablis, Zeth, Enoc, &c. [nomina pausantium], 239.

Accepto salutari diuini corporis cibo, 224.
Accipe illud volumen evangelii, 73.
Accipe, puella, pallium candidum, 23.
*Accipe uestem candidam, sanctam, et, 217.
Ad te, Dne., leuaui animam, 178, 243.
Adferte [Dno. filii Dei, adferte Dno.], 212.
Adiuua me, Dne., et saluus ero, 218.
Adiuuent nos q. Dne. hec misteria, 270.
*Eterne D. qui tuae mensae participes, 176.
Agimus D. p. o. gratias quod terrene, 170, 224.
Agnosce, Dne., uerba quae precepisti, 169.
Ante conspectum diuinae maiestatis tue, 239.
Ante oculos tuos, Dne., reus conscientiae, 230.
Ascendat oratio nostra usque ad tronum, 227.
Babtizatus est Dns. aperti sunt coeli et, 178.
Beati Theilai confessoris tui atque pontificis, 163.
Benedic, Dne., et sanctifica has manus sacerdotis, 70.
Benedic, Dne., hanc creaturam aquae, 220.
Benedicam Dam. in omni tempore, 243.

Benedicat tibi, Dns. et custodiat te, 171, 172, 225.

Benedicite omnia opera Dni. Dnm. hymnum, 190.

Calicem salutaris accipiam et nomen, 165, 170, 173, 225.
Calix quem benedicimus sanguis est Dni., 241.

Canticis spiritualibus delectati hymnos, 193, 196.
*Celesti lumine q. Dne. semper et ubique nos, 176.
Celorum atque terrarum conditor et, 270.
Cognouerunt Dnm. in fractione panis, 241.

Comedite amici mei et inebriamini, 178, 243.
Commixtio corporis et sanguinis Dni. n., 242.
Concede (Dne) nobis famulis tuis ut orantes, 169, 223.
Concedo nobis o. et misericors D. ut haec, 160.
*Concede nobis o. D. et misericors ut salutare, 176.

Confitemini et invocate nomen, 229.

Consecrentur manus istae q. Dne. et sanctificentur, 70, 71.
Conserva, Dne., istius devotae pudorem castitatis, 23.
Conuerte nos D. salutum n. et, 170, 224.

Corpus cum sangine Dni. n. I. Xti. sanitas, 164, 173.
Corpus Dui. accepimus et sanguine eius, 191.
Corpus et sanguis Dni. n. I. Xti. filii D., 170, 224.
Corpus et sanguinis Dni, n. I. Xti. sit sibi, 218.
Creator naturarum omnium D. et parens, 164, 172.
Credimus, Dne., credimus in hac confractione, 241.
Credo in Deum patrem, 172.

Credo in Deum patrem omnipotentem, 166, 169, 189.
*Credo in unum D. p. o. factorem, 237.

Custodi intra nos, Dne., gloriae tuae munus, 173.
Da nobis missericordiam tuam q. Dne., 248.
Deprecamur te, Due., in omni misericordia, 195.
Deum patrem, D. filium D. spiritum S., 244.
Deum uiuum o. cui sua omnia opera, 167, 221.
*Deus in adiutorum nostrum intende, 226.

Deus [m] in cuius manu tam alitus uiuentis, 168, 226.
Deus, inmensae clementiae atque, 174.

*Deus o. p. Dni. n. I. Xti. qui te regenerauit, a16.
Deus qui ad salutem hominis medicinam, 208.
*Deus qui ad salutem humani generis, 184, 207, 211.
Deus qui Adam de limo terrae fecisti, 207.
Deus qui b. confessorem tuum David, 161.
*Deus, qui b. Petro apostolo tuo conlatis, 227.
*Deus qui confitentium tibi corda purificas, 247.
Deus qui culpa offenderis, penitentia, 228.

*Deus qui diligentibus te bona, 228.

*Deus qui facturam tuam pio semper donaris, 168, 222.
Deus, qui famulantibus tibi mentis, 159.

Deus qui hodiernam diem sacratissimam, 271.
Deus qui non uis mortem peccatoris, 168, 222.
Deus qui nos regendo conseruas, 229.
Deus qui nos s. tuorum beatisimorum, 245.

[ocr errors]
« PreviousContinue »