Ecce, brevi, cum magna potentis exarserit ira, Segreget et paleas igni, frumenta saluti; Cod. Parisin. 2122. saec. 10. 24 capessito. p. 20 sq. - 28 Modo iam. - 15 lugo korrig. in luto. 22 adfligant. - 30 Ventilet u totum divine. Hartl, 51. (4). Psalmus CXXXVI. Carm. IX. Sedimus ignotos dirae Babylonis ad amnes De salicum ramis suspendimus organa nostra. Laetitiaeque meae primo reminiscar in anno, Te cunctis, Hierusalem, praeponere terris. Esto memor tum prolis Edom, ut versa vice nostrum Qui tibi pro nobis in nos tua gesta rependet, In te ipso primis gliscentia crimina flammis Nam Babylon nomen confusio, filia cuius 55 Est caro, peccatis mater, quae turba saluti Noxia corporeis ducit mala semina fibris. Haec vincenda tibi, si vis evincere mortem. Namque tuis tales inclusos ossibus hostes, Si permittantur crescendo assumere vires, 60 Difficili vinces luctamine; praecipe parvos, Dum rudis ex utero cordis per pectora capta Reptat adhuc teneris vitiorum infantia membris; Quae nisi praecaveas, aucta virtute necabit Concordem vitiis animam terrena propago. 65 Ne parcas igitur talem mactare catervam. Non tibi crimen erit nocituram perdere gentem Ultricemque malo perfundere sanguine petram; Gaudet enim iustus, si concidat impia proles. Nam magis atque magis pius ista caede piatur, 70 Si perimat peccata suis dominantia membris Et fracta in Christo vitiorum plebe triumphet. Cod. Parisin. 2122. saec. 10. A. Cod. Parisin. (ol. Paredien.) 2772. saec. 10/11. B. 4 iustas. 5 consista A; salectis AB. 6 praemebat B. urbes A. 8 oblite B. 9 De salium rami B. 17 ca[ne]mes korrig. in canemus B. 21 canta Sion B. 24 instans B. 31 qui canta Sion B. 32 fuere B. 13 hostes AB. 18 De quo A. 20 hymnus A. 7 28 bis 31 am Rande nachgetragen A. 39 Edum, ut versa vice nustrum B. 40 que plebs B. 43 insam mit überschriebenem u B. 47 rependit B. 49 solida etua pignora patrae B. 50 extinctae A. 51 primi gliscentia grimina B. 52 iam fehlt AB. 58 tuis tale B; uitales A. 61 rudes AB; exutere B. 62 Repta B; infancia menbris B. 63 acta B. 64 viciis anima terrenam B. 66 Non korrig. in nan B; crimenen nerit nocitura perdae regentem B. fundere B. 68 prolis AB. ,,Incipit de psalmis quibusdam versus eiusdem. Psal. centesimus XXXVI." A; Incipiunt versus de psalmo CXXXVI, id est de fluminibus Babylonis B. Hartl, p. 21 sqq. Caelius Sedulius saec. V. med. Die Nachrichten über das Leben dieses christlichen Dichters sind so spärlich, unzuverlässig und sich widersprechend, dass man rücksichtlich derselben zu einem gesicherten Resultate nicht zu gelangen vermag. Nach Huemer, der die eingehendsten Untersuchungen über den Gegenstand angestellt hat (De Sedulii poetae vita et scriptis commentatio, Vindob. 1878), wäre Sedulius, dessen zweiter Name Caelius fraglich bleibt (S. 9 u. f.), nicht in Schottland (S. 11 ff) noch auch in Spanien (S. 15 u. f.), sondern in Italien, und zwar in Rom beheimatet gewesen (S. 16 u. f.), hätte unter dem jüngeren Theodosius und Valentinian gelebt (S. 23 ff.), seine Werke in Achaia geschrieben (S. 27. u. f.) und sei aus dem Laienstande, dem er ursprünglich angehört habe, in den geistlichen übergetreten, ohne dafs sich der Rang bestimmen liesse, den er eingenommen habe (S. 28 u. f.). Ungewiss bleibt, ob er später, wie Trithemius will, nach Rom zurückgekehrt, ungewiss wo und wann er gestorben sei (S. 30). Wir besitzen von Sedulius zwei Werke, richtiger ein Werk in doppelter, poetischer und prosaischer, Bearbeitung, das Carmen paschale und das Opus paschale, eine Art Evangelienharmonie in vier Büchern, denen ein Buch ausgewählter Begebenheiten und Wundertaten des alten Bundes vorhergeht (Vgl. Leimbach, Caelius Sedulius und sein Carmen paschale, Goslar 1879). Der Dichter widmete das Carmen einem sonst unbekannten Presbyter, Macedonius, der ihn (aus welchen Gründen, entzieht sich uns), veranlafste, dasselbe einer prosaischen Neubearbeitung zu unterziehen. Die Werke des Sedulius hat nach dessen Tode Turcius Rufius Asterius V. C., der 494 Consul war, herausgegeben. Ob diese Ausgabe die erste war, ob Asterius deren eine oder zwei veranstaltet, ist nicht mit voller Sicherheit zu entscheiden (Vgl. Huemer 1. c. 31 sq.). Dem Carmen paschale folgen in den Quellen in der Regel die beiden Hymnen, welche nachstehend gemäfs der Ausgabe Huemers (Sedulii Opera omnia, Vindobonae 1885. Corpus Scriptt. eccl. lat. X, 155 sqq.) mitgeteilt werden. Für den ersteren derselben habe ich die Münchener, für den zweiten die Wiener und Münchener Handschriften nochmals verglichen und die Lesarten von Bruxellen. 8860-67 beigefügt. Bezüglich der Authenticität der Hymnen vgl. Huemer, Commentatio S. 41 ff. 52. (1.) Hymnus Prior. R. Cantemus, socii, Domino cantemus honorem, 1. Primus ad ima ruit magna de luce superbus, 2. Unius ob meritum cuncti periere minores, 3. Sola fuit mulier, patuit qua ianua leto, Et, qua vita redit, sola fuit mulier. 4. Frater iniquus erat, iustum qui perculit olim, Damnator Christi frater iniquus erat. 5. Transitus ille monet, quid prima amisit origo, Quid ventura parent, transitus ille monet. 6. Arca levatur aquis, homines ut perderet aequor; Ne pereant homines, arca levatur aquis. 7. Sume, pater, populos pro nati vulnere cunctos; Cum tradis Christum, sume, pater, populos. 8. Hostia summa patris tacitis signata figuris, Quam reserat Christus, hostia summa patris. 9. Claudicat, ecce, videns Dominum, dum praevalet, heres; Aspera gens Christum claudicat, ecce, videns. 10. Reppulit ille famem venitus crimine fratrum, Venditus est Christus, reppulit ille famem. 11. Perfide, corde peris, dum vastant omnia plagae, Dum cessant plagae, perfide, corde peris. 12. Agnus ab hoste sacer revocavit sanguine patres, Sanguine nosque refert agnus ab hoste sacer. 13. Obruit unda nefas populo gradiente per aequor, Nunc populis mundi obruit unda nefas. 14. Murmurat impietas manna veniente refecta, Panis adest Christus, murmurat impietas. 15. Plebs sibi dura caput terrae cultoris adoptat, Abstulit, heu, Christum plebs sibi dura caput. 16. Lex dedit indicium veteris de crimine poenae, Quodque salus veniat, lex dedit indicium. 17. En, lapis irriguus! satiare, incredule, fonte! Qui Christum reprobas, en, lapis irriguus! 18. Carpitur igne sacro munus votumque piorum, Seditiosa tribus carpitur igne sacro. 19. Regna beata patris legis non contigit heres, lesus dispensat regna beata patris. 20. Destruit arca Dei, muros dum circuit, hostem; Sic hostem mundi destruit arca Dei. 21. Area vellus habet, madido sed vellere sicca est; Siccum tota madens area vellus habet. 22. Vincis honore Dei promisso in munere gentes, Affectum natae vincis honore Dei. 23. Tu decus omne tuis, qui sternis caede Goliam; Qui vincis mundum, tu decus omne tuis. 24. Maxima dona Dei cuncti cecinere prophetae, Implevit Christus maxima dona Dei. 25. Pondera dura tulit mandatum legis et iram, Gratia mandati pondera dura tulit. 26. Virgo Maria nitet nullo temerante pudore, Post partum pueri virgo Maria nitet. 27. Filius hic hominis fit maxima quaestio mundi, Nobiscum Deus est filius hic hominis. 28. Gaudia magna Dei mundus percepit et ambit; Respuit, heu, mundus gaudia magna Dei. 29. Signa movent populos, cernunt magnalia caeci, Nulla tamen duros signa movent populos. 30. Aspera mors populis ligno deducta cucurrit, Aufertur ligno aspera mors populis. 31. Ipse tulit Dominus pro poenis munera servis, Pro servis poenas ipse tulit Dominus. 32. Vita beata necem miseris avertere venit, Pertulit a miseris vita beata necem. 33. Lumen adesse Dei persensit tartarus ingens, Nec cernunt homines lumen adesse Dei. 34. Mors fera per hominem miserum sibi subdidit orbem, Subdita congemuit mors fera per hominem. 35. Suscitat, ecce, genus morti pater ille profanus, Ad vitam Christus suscitat, ecce, genus. 36. Hic populus Dominum dura cervice negavit, Suscepit primus hic populus Dominum. 37. Sanguine laeta redit fuso gens impia Christi, Gustato Christi sanguine laeta redit. 38. Crimina cuncta suis terrenus contulit auctor, Dissolvit Christus crimina cuncta suis. |