Page images
PDF
EPUB

Regnavit populorum, ex humili potens,
Princeps Aeolium carmen ad Italos
Deduxisse modos. Sume superbiam
Quaesitam meritis et mihi Delphica
Lauro cinge volens, Melpomene, comam.

15

v. 12. Pro regnavit in plerisque Codd. legitur regnator, quod glossema est. T Verba ex humili potens Bentl. et Mein. ad Daunum referunt; melius tamen conveniunt ipsi Horatio, qui gloriatur se humili loco natum maiores pennas nido extendisse (ut infra ait Ep. I. 20. 21.)" et ad summam nominis claritatem pervenisse. Daunus satis iam designatus est uno epitheto pauper aquae. R.

regnavit populorum agrestium, in universum de Graecorum poetaGraeca structura (ňęśɛ λα☎v) pro: rum carminibus lyricis. Delphiregnum agrestium populorum te- ca lauro, idem poetarum praemium nuit. ex humili potens, ex igno- et insigne, lauream scilicet Apollibili factus nobilis; libertino quippe narem Pindaro vindicat infr. IV. patre natus fuit Horatius, ut ipse 2.9. volens (Dέlwv), propitia; profitetur infr. Sat. I. 6. 6. cf. hinc saepe volens propitius in presupr. II. 20. 5. Aeolium car- cationum formulis iungi solent. Liv. men, proprie quidem de iis carmi- I. 16. de Romulo: pacem precibus nibus, quae Sappho et Alcaeus, ex exposcunt, uti volens propitius insula Lesbo, praecipua gentis Aco- suam semper sospitet progeniem, liae sede, oriundi cecinere; sed iam cf. Liv. XXIV. 21 et 38.

[ocr errors]

Q. HORATII FLACCI CARMINUM

LIBER QUARTUS.

CARMEN I.

AD VENERE M.

Intermissa, Venus, diu

Rursus bella moves? Parce, precor, precor!

v. 1-2. Interrogantis haec potius verba esse quam exclamantis, docuit Iahnius ad h. 1. R.

CARMEN I.

Quemadmodum ultimum libri tertii carmen pro epilogo eorum carminum, quae primum poeta in dias luminis auras emiserat, ita hoc primum libri quarti recte pro eius haberi potest prologo. Valedixerat quidem Horatius iam poesi lyricae et barbiton suum, bello, ut ipse supr. III. 26. 3. dicit, defunctum, in Veneris templo suspenderat; sed bona fortuna, ut denuo illi temperando tractandoque manus imponeret, cum amicorum suorum, tum Augusti inprimis rogatu atque auctoritate permotus fuit. Cum igitur tam ea, quae in Augusti gratiam, ut Carm. II. IV. V. XIV. XV. seriore aetate cecinerat, quam alia, quae vel tum vel iam olim composuerat carmina, nunc in unum fasciculum collecta hoc libro quarto, ex longo intervallo, ut Suetonius in poetae

nostri vita testatur, tribus carminum libris Augusti iussu addito, publici iuris faceret; iis facete ho carmine praelusit et qualem se semper poetam leviorem et amoribus tantum aptum (cf. supr. Carm. I. 6. et II. 12.), talem hic quoque se professus est. Itaque lyram, quae diu tacita pependerat, nunc increpans ingeniose se pristinis amoribus incalescere fingit. Hinc se convertit ad Venerem eamque, ut in iuniores potius quam in se iam quinquaginta ferme annos natum potentiam suam exerceat, obnixe rogat atque obtestatur. Inter iuniores autem deae in

primis adeundum commendat Paullum Maximum, iuvenem nobilem, formosum, eruditum et divitem, qui non solum magna cum gloria eius militiam secuturus, sed eandem etiam quovis honorum munerumque genere ornaturus atque cumulaturus sit. Ve

[ocr errors]

Non sum qualis eram bonae

Sub regno Cinarae. Desine, dulcium

Mater saeva Cupidinum,

Circa lustra decem flectere mollibus
Iam durum imperiis; abi,

Quo blandae iuvenum te revocant preces,
Tempestivius in domum

5

v. 9. in domo, Codd. non pauci; eaque vulgata lectio fuit ante Bentleium. Sed manifestum est, in domo potius a librariis profectum esse, quam in domum, quae doctior est et exquisitior structura, R.

rum enim vero, dum Veneris vim et potentiam deprecatur, ecce iam novo Ligurini amore se percussum sentit nec iniecto illi furori resistere valet. Quae quidem tota de novis amoribus fictio si unice ad ornatum et amplificationem simplicis sententiae: ,,Ego poesin lyricam iam diu a me intermissam retractare iussus sum, nec his iussibus resistere potui,“ referenda esse videtur; facile apparet, quam iniquum et sinistrum eorum de hoc carmine sit iudicium, qui, quod in eo ad magni poetae artem et ingenium transferre debebant, ad turpem eius libidinem transferunt.

[ocr errors]

v. 1-8. Interm. V. d. rurs, bell. mov.? rursus, o Venus, amore, quo diu animus meus vacuus fuit, me exagitas? Qui amant, suaviter militiam Veneris bella moventis sequi finguntur; de qua quidem a re militari ad rem amatoriam translata imagine vid. supr. ad III. 26. 2. cf. infr. v. 16. Prop. IV. 1. 137. Parce, precor, precor! quasi iam vim numinis in pectus se immittentis sentiat, ut supr. II. 19. 7. de Baccho: parce, Liber, parce, Gravi metuende thyrso. Non sum, qualis eram, infr. Epist. I, 1. 4: Non eadem est mens, non aetas.

sub

regno Cinarae, cum me regeret Cinara (ut supr. III. 9. 9: Me nuno Thressa Chloë regit) pro vulgari: cum amarem Cinaram; de nota loquendi ratione, qua regno puellarum subiecti esse dicuntur earum amatores, vid. Burm. ad Propert. III. 18. 8. bonae, observa vim huius epitheti; mollissimo enim animi sensu simpliciter bonam vocat, cui olim immunis placuerat, cf. infr. Epist. I. 14. 33. et cui, ut Hor. infr. IV. 13. 21. ait, breves annos fata dederant. flect. moll. iam dur. imp. novis amoribus me emollire velle iam duriorem contra eos factum; flectere ab equis durioris oris, qui flectendo (supr. III. 7. 25: flectere equum sciens) domantur, translatum. Mitsch. comparat

Hermesian, Eleg. v. 35. Quam suaviter contraria mollibus et durum, ut paulo ante saeva et dulcium, sibi respondeant, unusquisque facile sentiet. revocant, pro simplice: vocant, ut apud Liv. V. 35: in partem revocare pro: vocare.

[ocr errors]

v. 9-20. Tempestivius, opportunius; tempestive enim, h. e. iusto tempore vel opportune veniunt, qui desiderati veniunt; sic tempestivus passim de rebus, quae opportuno vel suo tempore fiunt; infr. Epist.

Paulli purpureis ales oloribus Comissabere Maximi,

Si torrere iecur quaeris idoneum: Namque et nobilis et decens

Et pro sollicitis non tacitus reis Et centum puer artium

Late signa feret militiae tuae,

Et quandoque potentior

Largis muneribus riserit aemuli, Albanos prope te lacus

Ponet marmoream sub trabe citrea.

10

15

20

v. 18. Largis, vulg. lectio. Nonnulli libri (et inter eos Orellii Cod. antiquissimus Bern.) praebent largi, quod praetulerunt Bentl., Cuning, Mein., Or., probante Obbario (in Iahnii Annall, Phil. et Paed. 1838. ViÏÏ. 4. p. 377). Mihi tamen magis placet vulgata lectio, eum non opponatur avaro largus, sed minus locuples aemulo diviti, qui largis muneribus puellam capere studet. v. 20. Pro citrea, quod multi Codd. tuentur, cum aliis libris Fea, Iahn., Mein. receperunt Cypria, de qua lectione Orellius recte ita iudicat: „Vereor, ne Cypria orta sit ex illa longe diversa trabe Cypria. Od. I. 1. 13. nec magnopere placet deam Cypri locari sub trabe Cypria. Iis autem, qui hoc praeferunt, ante omnia probandum erit Cypriam trabem sic nude dici pro cedrina, maxime cum Libanus, Syria, Creta magis etiam quam Cyprus cedris abundarint." R.

II. 2. 142: tempestivum pueris concedere ludum. Paulli, intelligendus fortasse est, ut nonnulli suspicantur, Paullus Fabius Maxi mus, quem quidem, quamvis postea demum an. U. C. DCCXLIII. cum Q. Aelio Tuberone consul fuit, va→ riis tamen nominibus iam tum inter nobiliores iuvenes conspicuum fuisse, e laudibus, quas breviter et лαoodi nos quasi, sed admodum dextre huic carmini Hor. intexuit, luculenter apparet. purpur, al. oloribus, quae, tanquam ales, curru nitidis oloribus iuncto per aërem veheris; cf. supr. ad III. 28. 15. purpureus passim de coloribus fulgidis et pulchre nitentibus. comissabere in domum

comissari pro: se transferre, ut Graecorum εἰς κωμάζειν, de quo multa exempla collegit V. Cl. Iacobs. in Animadv. ad Anthol. Vol. II. T. II. p. 205. Comissationes autem et

[ocr errors]

L

[ocr errors]

laeta convivia inprimis Veneri et eius comitibus grata et iucunda sunt; cf. Anacr. VI. 12. iecur, ut aliarum cupiditatum, ita amoris quoque sedem; vid. Toup. ad Longin. p. 302. et cf. supr. ad I. 13. 4. idoneum, sc. quod torreatur amoribus. decens, pulcher, amabilis, ut supr. I. 18. 6:, Venus decens; et passim alibi. non tacitus, litotes pro: disertus. centum puer attium, complurium artium scientia imbutus, pluribus artibus simul excellens, nihil amplius. Et quandoque potent. larg. mun, ris. aemul. et quando se a puella sua iis rivalibus, qui largis muneribus viam ad eam affectaverant, non sine iucunda animi voluptate praelatum esse intellexerit; quandoque pro simplice quando, ut carmine sequente v. 34.

riserit, sc. aemulum. lacus Albanus (nune: Lago di Castel

Illic plurima naribus

Duces thura, lyraeque et Berecyntiae Delectabere tibiae

Mixtis carminibus non sine fistula;

Illic bis pueri die

Numen cum teneris virginibus tuum Laudantes pede candido

25

In morem Salium ter quatient humum. Me nec femina nec puer

30

Iam nec, spes animi credula mutui,

Nec certare iuvat mero,

Nec vincire novis tempora floribus.

v. 22. 23. lyraque et Berecyntia Bentl., Cun. Male. R.

Gandolfo) fuit in nemore sive luco Albano, de quo vid. Strab. V. p. 240. Liv. V. 1.5. Virg. Aen. IX. 387., in qua quidem regione amoenissima Paullus villam suam, ut bene observat Scholiastes, habuisse videtur.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

ra.

tibia, e paucis Codd. Cruq.,

-

III. 19. 18 sqq. Caeterum tam lyrae, (quae inde supr. III. 11. 6. amica templis dicitur,) quam tibiae et fi'stulae in sacris usus fuit; de tibiae et fistulae discrepantia vid. supr. ad III. 19. 20. Berecyntiae, h. mixe. Phrygiae, cf. supr. 1. 1. tis carminibus, h. e. concentu, quem mixti inter se lyrae, tibiae, fistulae modi efficiunt; infr. Epod. IX. 5: Sonante mixtum tibiis carmen lyIllic bis pueri die cett. in templo illo puerorum puellarumque chorus hymnos vel alterna carmina in laudes tuas inter saltandum cantabit. bis die, matutino et vespertino tempore, ut in sacris Isiacis apud Tibull. I. 3. 31. pede candido, pulchro, nihil amplius. in morem Salium, cf. supr. I. 36. 12. quatient humum, cf. supr. I. 4. 10. animi credula mutui, spes spes, quam creduli amantes de mutuo amore fovere solent. mero, ubi in compotationibus alter alterum largiore vini haustu vincere studet, ut infr. Epist. I, 19. 11. novis floribus, corollis convivalibus e recentibus floribus nexis.

[ocr errors]

certare

[ocr errors]
« PreviousContinue »