Page images
PDF
EPUB

POUR SERVIR A

L'HISTOIRE ECCLÉSIASTIQUE

DE LA BELGIQUE

PUBLIÉS PAR

EDM. REUSENS, prof. à la fac. de théol. et biblioth. de l'Univ. cath. de Louvain

P. D. KUYL, directeur des Soeurs-de-charité à Anvers

C. B. DE RIDDER, secrétaire et sous-archiviste de l'archevêché de Malines
J. BARBIER, curé à Liernu (Namur)

[merged small][graphic][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][merged small][merged small][merged small][merged small]

DOCUMENTS CONCERNANT LA SUBSTITUTION DE RELIGIEUX AUX

RELIGIEUSES A L'ABBAYE DE MOULINS (NAMUR).

L'abbaye de Moulins, de l'ordre de Citeaux, fondée au XIIIe siècle, était dans le principe une communauté de femmes. L'acte de fondation du monastère fut approuvé par Jean d'Aps, évêque de Liége, au mois de juillet 12331. La discipline religieuse s'étant fortement relâchée au xve siècle, le chapitré général de l'ordre de Citeaux, célébré le 14 septembre 1413, ordonna de remplacer les religieuses par des religieux, et confia l'exécution du décret de mutation aux abbés de Clairvaux, de Charlieu, de Villers et d'Aulne.

Nous donnons ci-dessous plusieurs documents relatifs à cette réforme.

I.

Les abbés de Clairvaux, de Villers et d'Aulne procèdent à l'exécution de la sentence du chapitre général de l'ordre de Citeaux2.

18 avril 1414.

Universis presentes litteras inspecturis fratres MATHEUS de Claravalle, OTTO de Villari et GODEFRIDUS de Alna monasteriorum abbates, Cisterciensis ordinis, Lingonensis et Leodiensis diocesum, capituli generalis dicti ordinis ad infrascripta commissarii cum ejusdem potestate plenaria, salutem in Domino Deo salutarium nostrorum et veritatem cognoscere narran

1) Voyez cet acte dans MIRAEUS, Opera diplomatica, II, p. 1222.

2) Ce document est intitulé: Decretum monasterii de Molinis de transmutatione monialium in monachos.

dorum. Presentium atque futurorum perhempni1 memorie commendamus, quod anno Domini millesimo quadringentesimo quarto decimo secundum usum romanum, octava die mensis marcij litteras prefati capituli cum qua decuit reverentia suscepimus, formam, que sequitur, exprimentes :

"Nos frater JOHANNES, abbas Cistercij, ceterique diffinitores capituli generalis Cisterciensis ordinis notum facimus universis, quod anno Domini millesimo quadringentesimo tercio decimo in nostro generali capitulo Cistercij celebrato, die quarta decima mensis septembris, facta fuit quedam diffinitio sub hiis verbis :

Illustris princeps dominus Namurcensis comes, desolationi condolens monasteriorum monialium ordinis nostri in eius Namurcensi comitatu situatorum, videlicet de Molins, de Argenton, de Walencuria et de Solismonte, que spiritualem pariter et temporalem aut iam subiere, aut de propinquo ruinam minantur omnimodam, Altissimj consilio fretus, ipse domínus comes eadem monasteria in unum redigi facere monasterium, quod viris utique religiosis de ordine nostro Cisterciensi perpetim ascribatur et donetur, proposuit et decrevit, generale presens capitulum cum precibus benignissimis exhortans et requirens, ut ad tante pietatis atque devotionis opus eidem domino comiti cooperari studeat toto posse. Huic itaque sanctissimo dicti comitis cum gratiarum actionibus humillimis applaudens proposito, generale capitulum districtius iniungit domino Clarevallis, necnon de Karoliloco, de Villarj et de Alna

1) Perhempni, perenni.

2) Miraeus (Opera diplomatica, III. p. 174), et Martène et Durand (Thesau. rus anecdotorum, IV, col. 1560), reproduisant la lettre du comte de Namur, intercalent à tort les mots de Bonefya après celui de WalencuriaLa réforme de l'abbaye de Boneffe n'eut lieu qu'en 1461, comme il résulte de ce que nous avons dit dans les Analectes, VII, p. 237, et de la notice de M. DEL MARMOL dans les Annales de la Société archéologique de Namur, IV, p. 95. Par Walcourt il faut entendre ici l'abbaye du Jardinet, près de Walcourt.

monasteriorum abbatibus, et eorum singulis sub potestate subdelegandi committit, quatinus zelo religionis accensi, quam citius poterunt, secundum consilium, directionem, adiutorium et protectionem predicti domini comitis, ad execusionem premissorum efficacem et solertem auctoritate dicti capituli totis viribus elaborent, moniales dictorum monasteriorum ad alia ordinis destinantes monasteria, vel alias earum victui, prout congruentius videbitur, providentes; rebelles autem vel eis [h]ac in parte impedimentum procurantes personas ordinis per censuram ordinis et incarcerationem, si opus fuerit, coherceant et compescant. Datum sub sigillo diffinitorum ejusdem capituli, anno, loco et tempore supradictis. "

Quarum profecto litterarum inspectione simul et jussione commoniti, loca ipsa, quorum meminit antedicta diffinitio, presentialiter visitavimus, experimento sciscitaturi luculentius, an auditus nuper in capitulo clamor ruine dictorum locorum opere sit completus. In qua visitatione nostra et inquisitione personali in veritate compertum est nobis premissa quatuor monasteria plane paribus et admodum irreparabilibus demolitionum anfractibus ad exterminium festinare; edificiorum enim pars in terra putrescit, pars tegitar solo divo, pars solutis undique compagibus tremula pendens vi ventorum non indiget, ut labatur; temporalium multa marcent inopia, quoniam multa laxantur perversi regiminis imperitia; observantiarum monastice religionis nullum prorsus vestigium habent, nec se recolunt habuisse; carnalibus adeo pessum dantur illecebris, ut earum multe partus suos annuos nichil dedecoris et permodicum involvere turpitudinis arbitrentur. Que palam singula cum aliis non paucis neque minus animadvertendis legitime percipientes actu fore vera, populo scandalosa, vicinis undique notoria,

1) Les mots quatuor monasteria prouvent à l'évidence que Miraeus, Martène et Durand ont erronément inséré le nom de l'abbaye de Boneffe dans la fettre du comte de Namur.

« PreviousContinue »