Quum subitò fugit ex oculis, furvisque tenebris Induitur, trepidumque diem sol nocte recondit*. Ast ubi turbatus nonam transiverat horam, Consternata suo redierunt lumina mundo. Et Christus magnâ Genitorem voce vocabat, Hebrææ in morem linguæ : sed nescia plebes 2, Eliam vocitare putat. Tum concitus unus, Cogebat spongo turpi, calamoque revincto Impressum labiis acidum potare saporem. Cætera turba furens, tali cum voce cachinnat 3: « Spectemus pariter, cœlo ne fortè remissus. Elias veniat, celsâ qui sede quiescit,
Liberet et misero confixum stipite regem.
Tunc clamor Domini magno conamine missus, 170 Æthereis animam comitem commiscuit auris. Scinduntur pariter sancti velamina templi, Carbasaque in geminas partes dirupta dehiscunt, Et tremebunda omni concussa est pondere tellus, Dissiliuntque suo ruptæ de corpore cautes.
Tum veterum monumenta virûm patuere repulsis Obicibus, vivæque animæ per membra reverse, Et visum passæ populi, per monia latæ Erravere urbis : sic terrent omnia mundum. Militibus primis quatiuntur corda pavore, Dedita qui sævæ servabant corpora pœnæ, Et sobolem dixere Dei, Christumque fatentur.
E speculis matres miracula tanta tuentur Omnes, obsequium Christo quæ ferre solebant. Jam decedenti vesper succedere soli Cœperat, et procerum solus tum justior audet
sens de num. Saint Matthieu ch. xxvII, v. 49: « Sine videamus an veniat Elias liberans eum. »
B << Suo ruptæ de corpore,» violemment détachées de la montagne elle-même.
6 Speculis, hauteurs, lieux élevés.
Corpus ad extremum munus deposcere Christi. Hic ab Arimathià nomen gestabat Ioseph, Qui quondam verbis aures præstabat lesu. Pilatum tunc iste rogat sibi cedere membra, Queis nuper tulerat vitam1 vis horrida pœnæ. Concessit præses 2, et corpus fulgida lino Texta tegunt, saxique novo componitur 3 antro. Limen concludunt immensa volumina petræ, E speculis servant matres, et cuncta tuentur.
Jamque dies rutilo complebat lumine terras, Otia qui semper priscâ de lege jubebat : Nulla sed immitis procerum furor otia servat. Conveniunt, onerantque simul sic judicis aures : « Erroris laqueos justissima pœna resolvit : Nunc meminisse decet, quoniam planus ille solebat Vulgari semper jactans promittere plebi, E mortis sese tenebris ad lumina vitæ Cum terno solis pariter remeare Sed petimus, custos miles nova funera servet, Ne fera discipulis furandi audacia corpus Consurgat, turbetque recens insania plebem. »> Et Pilatus ad hæc: « Miles permittitur, inquit: Servate, ut vultis, corpus tellure sepultum. » Conveniunt, saxique ingentia pondera volvunt, Et limen signis, et saxum milite servant.
Sidera jam noctis venturo cedere soli Incipiunt, tumuli matres tum visere septum.
brève; Horace, liv. 1, ép. XVII : Nec semel irrisus triviis attollere curat Fracto crure planum, licèt illi plurima manet Lacryma, etc.
<< Remeare » pour remeaturum esse, le présent pour le futur; ce qui est assez ordinaire, lorsqu'il s'agit d'une action qui doit s'accomplir dans un court délai.
6 << Signis. » Saint Matthieu, ch. xxvu, v. 66: « Illi autem abeuntes, munierunt sepulcrum, signantes lapidem, cum custodibus. »
Concurrunt. Motus sed terram protinus omnem Concutit, et cœlo lapsus descendit aperto Nuntius, et saxum tumuli de limine volvit : Illius et facies splendet, ceu fulguris ignis, Et nivis ad speciem lucent velamina vestis. Militibus terror sensum discluserat1 omnem, Et jacuere simul, ceu fusa cadavera letho. Ille sed ad matres tali cum voce profatur:
« Vestra pavor nullus quatiens nunc corda fatiget; Nam manifesta fides sanctum vos quærere corpus, Quod crucis in ligno scelerata insania fixit. Surrexit Christus, æternaque lumina vitæ Corpore cum sancto, devictâ morte, recepit. Visere jam vobis licitum est, quòd sede sepulcri Nulla istic jaceant fuerant quæ condita membra. Dicite præterea celeri properoque recursu Discipulis, Christum remeasse in luminis oras, Inqué Galilæam lætum præcedere terram.
His dictis visisque animos perfuderat ingens Lætitiâ attonitos stupor, ancipitique pavore: Denique præcipiti celerantes gaudia cursu
Talia discipulis referunt, tumulumque relinquunt. 235 Ecce iteris medio clarus se ostendit lesus, Et fidas matres blandè salvere jubebat : Occurrunt illæ, et genibus plantisque prehensis, Victorem lethi pavidæ venerantur lesum.
a Discluserat » est ici le synonyme de excluserat.
alteris» pour itineris, chemin,
Lactance, disciple d'Arnobe, embrassa le christianisme après avoir renoncé à la profession de rhéteur qu'il regardait comme indigne d'un honnête homme. Il fut le précepteur de Crispus, fils de Constantin, et tel était son désintéressement que, suivant Eusèbe, il vécut pauvre à la cour. On ignore la date de sa naissance et celle de sa mort. Le poème touchant et pathétique que nous donnons sous son nom, est assez généralement regardé comme son ouvrage ; cependant ce n'est que sous toutes réserves que nous le lui attribuons.
De beneficiis suis Christus.
Quisquis ades, mediique subis in limina templi, Siste parum, insontemque tuo pro crimine passum Respice me, me conde animo, me in pectore serva. Ille ego, qui casus hominum miseratus acerbos, Huc veni, pacis promissæ interpres, et ampla Communis culpæ venia; hic clarissima ab alto Reddita lux terris, hic alma salutis imago, Hic tibi sum requies, via recta, Redemptio vera, Vexillumque Dei, signum et memorabile fati 2. Te propter, vitamque tuam, sum virginis alvum Ingressus, sum factus homo, atque horrentia passus Funera, nec requiem terrarum in finibus usquam Inveni, sed ubique minas, sed ubique labores. Horrida prima mihi in terris mapalia Judæ Hospitia in partu, sociæque fuere parenti. Hic mihi fusa dedit bruta inter inertia primùm Arida in angustis præsepibus herba cubile. In Phariis primos vixi regionibus annos, Herodis regno profugus, reliquosque reversus Judæa, semper jejunia, semper et ipsam Pauperiem extremam, et rerum inferiora secutus, Semper agens monitis humana salubribus almæ
« Quisquis ades. Le poète suppose que c'est Jesus-Christ lulmême qui parle.
tion de notre Seigneur est le gage certain.
3 « Parenti,» mère.
Ingenia ad studium probitatis, aperta salubri Plurima doctrinæ jungens miracula : quare Impia Jerusalem 2 rabidis exercita curis Invidiæ, sævisque odiis, et cæca furore, Insonti est pœnis lethalibus ausa cruentam In cruce terribili mortem mihi quærere. Quæ si Latiùs ipse velis distinguere 3, sicque per omnes Ire juvet gemitus, mecum et sentire dolores: Collige consilia, insidiasque, meique nefandum Sanguinis innocui pretium, et simulata clientis Oscula, et insultus, et sævæ jurgia turbæ. Verbera præterea, et promptas ad crimina linguas Finge animo, et testes, et cæci infanda Pilati Judicia, ingentemque humeros et fessa prementem Terga crucem, atque graves horrenda ad funera gressus. Nunc me, nunc verò desertum, extrema secutum Supplicia, et dulci procul a genitrice levatum, Vertice ad usque pedes me lustra en aspice crines 40 Sanguine concretos, et sanguinolenta sub ipsis Colla comis, spinisque caput crudelibus haustum, Undique diva pluens vivum super ora cruorem. Compressos speculare oculos, et luce carentes, Afflictasque genas; arentem suspice linguam Felle venenatam, et pallentes funere vultus. Cerne manus clavis fixas, tractosque lacertos, Atque ingens lateris vulnus cerne inde fluorem Sanguineum, fossosque pedes, artusque cruentos.
Flecte genu, innocuo terramque cruore madentem 50 Ore petens humili, lacrymis perfunde subortis,
1 Construisez: « semper agens gregati sunt principes sacerdotum humana ingenia monitis salu- et seniores populi in atrium prinbribus ad studium probitatis cipis sacerdotum, qui dicebatur almæ. » Caiphas, et consilium fecerunt, ut Jesum dolo tenerent et occiderent. »
Jerusalem.» La quantité de ce mot varie chez les poètes chrétiens. Ici la première syllabe et la dernière sont longues, et les deux autres, brèves; d'autres poètes font les quatre syllabes longues. 3 << Distinguere,» démêler, considérer, examiner.
« Clientis,» disciple. Voyez saint Matthieu, ch. xxvi, v. 47 et suivants.
7 « Consilia,» Saint Matthieu, ch. XXVI, v. 3 et 4: « Tunc con
« PreviousContinue » |