1 This notification is given in R. as part of the Ordo Baptisterii. It has also been compared with the form given by Gerbert (ii. 1) from a Zürich MS. (saec. ix. circ.), and with that given by Martène (de Ant. Eccl. Rit. lib. I. cap. i), from Codex Gellonensis. The former of these is cited as Gerb., the latter as Gell. 2 tertia feria Gell.; V. R. Gerb. as text (but see note I on xxvi supra). initiarum V. (corr. by Tommasi from Cardinal Santori's MS.); initiantur Gell.; R. Gerb. as text. ibidemque Gerb.; V. R. Gell. as text. quarta Gerb.; V. R. Gell. as text. circa horam diei tertia Gell. ; circa horam tertiam Gerb.; V. R. as text. quod Gell. 8 destruetur V.; distruetur R. (probably for destruitur, as both have aperitur immediately after); Gerb. omits et. 10 Deo iubente R. Gell.; Domino 11 V. only has this clause at length: Gerb. 12 Aut aut hora quinta venerint R. Gell. Gerb. as text. 7 iuvante Gerb.; Deo iubante V. 17 in be bidden by the Deacon to pray before they receive the Benediction. Gell. Gerb. make no mention of this prayer by the Electi, but direct that the Benediction should be given after each of them has been signed with the cross. R. Pam. 258. A. XXX. ORATIONES SUPER ELECTOS. Ad catechumenum faciendum1. Omnipotens sempiterne Deus, Pater Domini nostri Iesu Gerb. 249. Christi, respicere dignare super hos famulos tuos, quos ad rudimenta fidei vocare dignatus es. Omnem caecitatem cordis ab eis expelle: disrumpe omnes laqueos Satanae, quibus fuerant colligati: aperi eis, Domine, ianuam pietatis tuae; et signum 2 sapientiae tuae imbuti, omnium cupiditatum foetoribus careant, et suavi odore praeceptorum tuorum laeti tibi in ecclesia deserviant; et proficiant de die in diem, ut idonei efficiantur accedere ad gratiam baptismi tui, percepta medicina 6. Per Dominum nostrum. Pam. 259. Pam. 259. 3 Preces nostras, quaesumus, Domine, clementer exaudi, et hos electos tuos crucis Dominicae, cuius impressione signamus 7, virtute custodi, ut magnitudinis gloriae rudimenta 534 servantes, per custodiam mandatorum tuorum ad regenerationis pervenire gloriam mereantur. Per. y. Deus, qui humani generis ita es conditor, ut sis etiam reformator, propitiare populis adoptivis, et novo testamento sobolem novae prolis ascribe, tu filii promissionis quod non potuerunt assequi per naturam gaudeant se recepisse per gratiam. Per Dominum nostrum. y. 8 1 R. adds to this title the words Ex his tribus orationibus unam, qualem volueris, dices. But only the first of the three is given. In Gerbert's text (ii. 2) and in Martène's text from the Codex Gellonensis, cited for the last section, only the first prayer is mentioned, and it is not given at length. Pam. gives all three: the first is contained in A. Both in A. and in Pam. the prayers are worded for a single catechumen, and the rubrics of Gerb. and Gell. perhaps 2 ut imply the use of the first of them over each of the Electi separately. signo A. Pam.; V. R. as text (ungrammatically). A. Pam. as text. 4 ad suavem odorem R. Pam.; V. A. as text. A. Pam. insert tua; V. as text. 6 A. omits ut idonei ... medicina, substituting signatus promissae gratiae tuae; V. has perceptae medicinae; R. percepte medicine; Pam. as text. signamur V; eum signamus Pam. erint V. (corrected by Tommasi from Pam.). 7 3 foetores R.; V. 5 R. 8 potu XXXI. BENEDICTIO SALIS DANDI CATECHUMENIS1. Gerb. 250. Cf. Pam. Exorcizo te, creatura salis, in nomine Dei Patris omni- R. potentis, et in caritate Domini nostri Iesu Christi, et in virtute Spiritus sancti. Exorcizo te per Deum vivum et 259. per Deum verum, qui te ad tutelam humani generis procreavit, et populo venienti ad credulitatem per servos suos consecrari 2 praecepit 3. Proinde rogamus te, Domine Deus noster, ut haec creatura salis in nomine Trinitatis efficiatur salutare sacramentum ad effugandum inimicum; quem 5 tu, Domine, sanctificando sanctifices, benedicendo benedicas, ut fiat omnibus accipientibus perfecta medicina, permanens in visceribus eorum, in nomine Domini nostri Iesu Christi qui venturus est iudicare vivos et mortuos et saeculum per ignem. y Et post hanc orationem ponis sal in ore infantis et dicis : Accipe Ille sal sapientiae propitiatus in vitam aeternam. &c. 2 consecrare V.; R. Pam. as text. 3 Pam. 1 dandum caticumin V. has praecepit, ut in nomine sanctae Trinitatis efficiare salutare sacramentum, R. inserts sanctae. 5 quod R.; quam sanctificando sanctifices Pam. pones... dicis V.; R. has expleta autem ista oratione accepit de ipso sale et ponit in ore infantium, dicendo. In A. this rubric is appended to the prayer Omnipotens sempiterne Deus (see xxx supra). 7illi V. 6 XXXII. BENEDICTIO POST DATUM SALEM1. Deus patrum nostrorum, Deus universae conditor veri- R. tatis, te supplices exoramus, ut hunc famulum tuum respi- Gerb. 250. cere digneris propitius, ut hoc primum pabulum salis Pam. 260. A. 535 gustantem non diutius esurire permittas, quo minus cibo expleatur caelesti; quatenus sit semper, Domine, spiritu fervens, spe gaudens, tuo semper nomini serviens. Perduc eum ad novae regenerationis lavacrum, ut cum fidelibus tuis promissionum tuarum aeterna praemia consequi mereatur 2. Per Dominum y. 1 datam sale V.; datum salis A.; R. gives no title. 2 mereamur A. R. Pam. 260. A. XXXIII. ITEM EXORCISMI SUPER ELECTOS. 2 Quos acolyti1 imposita manu super eos dicere debent. Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Iacob, Deus qui Gerb. 250. Moysi famulo tuo in monte Sinai apparuisti, et filios Israel de terra Aegypti eduxisti, deputans eis angelum pietatis tuae, qui custodiret eos die ac nocte, te quaesumus, Domine, ut mittere digneris sanctum angelum tuum, ut3 similiter custodiat et hos famulos tuos, et perducat eos ad gratiam baptismi tui. y R. Pam. 261. A. Ergo, maledicte diabole, recognosce sententiam tuam, et da honorem Deo vivo et vero, et a da honorem Iesu Christo Filio eius, et Spiritui sancto, et recede ab his famulis Dei. Quia istos sibi Deus et Dominus noster Iesus Christus ad suam sanctam gratiam et benedictionem fontemque baptismatis donum vocare dignatus est. Per hoc signum sanctae crucis, frontibus eorum quod nos damus, tu maledicte diabole nunquam audeas violare. y 5 Item super feminas. Deus caeli, Deus terrae, Deus angelorum, Deus archangeGerb. 251. lorum 8, Deus prophetarum, Deus martyrum 9, Deus omnium bene viventium, Deus cui omnis lingua confitetur 1o caelestium 11, terrestrium et infernorum, te invoco Domine, ut has famulas tuas perducere et custodire digneris 12 ad gratiam baptismi tui. y R. Pam. 261. Ergo maledicte ut supra. Item super masculos. Audi maledicte Satanas adiuratus 13 per nomen aeterni Gerb. 251. Dei et Salvatoris nostri Filii Dei; cum tua victus invidia tremens gemensque discede. Nihil sit tibi commune cum servis Dei, iam caelestia cogitantibus, renuntiaturis tibi ac 536 537 saeculo tuo, et beatae immortalitati victuris 14. Da igitur Item super feminas. Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Iacob, Deus qui tribus Item super masculos. Pam. 262. A. Exorcizo te, immunde spiritus 23, in nomine Patris, et Gerb. 251. Filii, et Spiritus sancti, ut exeas et recedas ab his famulis Dei. Ipse enim tibi imperat, maledicte, damnate, qui pedibus super mare ambulavit, et Petro mergenti dexteram porrexit. y Ergo maledicte, sicut supra. Item super feminas. Gerb. 251 Exorcizo te immunde spiritus, per Patrem et Filium et R. Spiritum sanctum ut exeas et recedas ab his famulabus Pam. 262. Dei 24. Ipse enim tibi imperat maledicte, damnate, qui ^. caeco nato oculos aperuit, et quatriduanum Lazarum de monumento suscitavit. y Ergo maledicte, ut supra. Gerb. 251. Pam. 262. Sequitur oratio quam sacerdos dicere debet 25. Aeternam ac iustissimam pietatem tuam deprecor, Do- R. mine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus luminis et veritatis, super hos famulos 26 et famulas tuas ut digneris a. eos illuminare lumine intelligentiae tuae. Munda eos et sanctifica. Da eis scientiam veram, ut digni efficiantur accedere ad gratiam baptismi tui. Teneant firmam spem, consilium rectum, doctrinam sanctam, ut apti sint ad percipiendam gratiam tuam 27. Per. γ E 1 The first rubric of this section in R. cannot easily be read, the letters being now very faint. Gerbert apparently could not read it (see his note at p. 250). It runs Tunc primum veniens acolitus facit crucem in frontibus singulorum ponens manu su (sic) super eos dans orat excelsa voce his verbis. Gerbert understands the later rubrics as directing that the exorcisms should be said by a Deacon: but these probably refer not to the exorcisms, but to proclamations between them, such as are found in the Codex Gellonensis (Mart. lib. I. cap i.) where the Deacon makes the proclamations, and a succession of Acolytes say the exorcisms. Pam. and A. give no indication as to either Acolyte or Deacon. The latter omits the second pair of exorcisms. The forms in Pam. are for a single catechumen. 2 dici V. 3 R. omits ut. R. A. Pam. omit et; dono R.; Pam. omits the word; V. A. as text (ungrammatically). Et hoc signum Pam.; V. R. A. as text. quem V.; quod nos fronti eius damus Pam.; R. A. as text. A. omits Deus archangelorum. 9 A. Pam, insert Deus virginum. 10 R. Pam. insert et omne genu flectitur. 11 R. inserts et. super hanc famulam tuam ut perducere eam digneris Pam.; R. A. insert eas after perducere (otherwise as text); V. as text. 13 adiuratis R. (Gerb. reads adiuro te). 14 renuntiatoribus tibi a saeculo tuo et beate immortalitatis victoris V. renuntiatori (marg. renuntiaturo) tibi ac saeculo tuo et beatae immortalitatis victori Pam.; renuntiaturus .. . a seculo. immortalitatis uicturis R. 15 R. omits ex. 16 arche R.; archae V.; Pam. as text. V. as text. purgata pectora R. 12 8 7 17 discedens pro turbatis fraudibus tuis divino 18 Tommasi substitutes habitaculum, perhaps rightly: 19 et V. R. Pam. ; ut is required for but V. R. Pam, all have habitum. 20 noxis Pam.; V. R. as text. 21 Pam. inserts de Aegypti servitute liberasti per Moysen famulum tuum, et de custodia mandatorum tuorum in deserto; V. R. as text. 22 R. omits eas. immunde A. 24 V. omits Dei; R. A. Pam. as text. 23 spiritus 25 This prayer has in A. the title which Pam. gives (from one MS.) in the margin of his text : * Oratio super infantes in Quadragesima ad quatuor Evangelia. 27 26 R. XXXIV. See Gerb. ii. 2. Miss. Gall. 714. 828. INCIPIT EXPOSITIO EVANGELIORUM IN AURIUM APERTIONE AD ELECTOS. 3 Primitus enim procedunt de sacrario iv diaconi cum quatuor evangeliis, praecedentibus duobus candelabris cum thuribulis, et ponuntur super iv angulos altaris. Et tractat presbyter antequam aliquis eorum legat, his verbis: 5 Aperturi vobis, filii carissimi, evangelia, id est gesta1 divina, Sacr. Gall. prius ordine insinuare debemus quid est Evangelium, et unde descendat, et cuius in eo verba ponantur, et quare quatuor sint qui haec gesta scripserunt, vel qui sunt ipsi quatuor, qui divino Spiritu, annuntiante propheta, signati sunt; ne forte sine hac ordinis ratione vel causa stuporem vobis in mentibus relinquamus; et, quia 10 ad hoc venistis ut aures vobis aperiantur, ne incipiat sensus vester obtundi. Evangelium dicitur proprie bona annuntiatio, quae utique annuntiatio est Iesu Christi Domini nostri. Descendit autem evangelium ab eo quod annuntiet et ostendat, quod is qui per prophetas 11 loquebatur venit in carne, sicut |