baptismi sit in illo palma non mortis, et gloriosum semper baiulet quod accipit signaculum crucis 13. Per Christum Dominum nostrum, qui venturus est iudicare vivos et mortuos. 3 sanctae V. 1 This section, and those which follow it to lxxv inclusive, are to be found in nearly the same order as part of the Ordo Baptisterii in R. They appear in V. at a point where they seem to have no special connexion with their context, except such as is furnished by the rubric at the beginning of this section. These sections have been compared with the text of R., and also with the parallel portions of the Ordo from the Codex Gellonensis, given by Martène (de Ant. Eccl. Rit. lib. I. cap. i) (cited as Gell.): but this Ordo does not contain all the forms which appear in V., or in R. 2 Sabbato sancto Pentecost. R.; V. as text, ungrammatically. 1 impon. manu his verbis R.; V. as text. Medellam tuam deprecor R.; V. Gell. 6 tribuit R.; distribuet Gell.; V. as text. hunc famulum tuum Gell.; famulum tuum Ill. R. languoris Gell. Gell.; R. as text. 10 adoptionis tuam possit Gell. (Mart. suggests gratiam for tuam); adoptionem tuis expossit (sic) R.; V. as text. (ungrammatically). 12 Gell. omits ut... occurrat: gradanter is the reading of both V. and R., but Gerbert's suggestion of gratanter seems probable. 13 crucis Christi. Per Dominum Gell.; V. as text; R. has signaculūs crucis (perhaps for signaculum sanctae crucis). as text. 8 LXVII1. 7 11 9 est V.; ei gaudium Gell. ITEM IMPOSITIO MANUS, ENERGUMENUM CATECHU MENUM 2 Gerb. 253. Pam. 474- Omnipotens sempiterne Deus, a cuius facie caeli distillant, R. (bis.) montes sicut cera3 liquescunt, terra tremuit, cui patent abyssi, quem infernus pavescit, quem omnis 5 irarum motus aspiciens humiliatur, te supplex deprecor, dominator® Domine, ut invocatione nominis tui ab huius famuli tui vexatione inimicus confusus abscedat, et ab huius possessione anima liberata ad auctorem suae salutis recurrat, liberatoremque suum 10, diabolico foetore depulso, et odore suavissimo Spiritus sancti percepto, sequatur. Per. y 8 9 1 This and the next section are not contained in the Ordo of the Codex Gellonensis; but they are to be found in Pam. and Leofr., as well as in R. In R. they occur twice, once in the Ordo Baptisterii, and again near the end of the MS. * Tommasi (marg.) supplies super before energumenum catechumenum: but it is omitted in R. as well as in V., and the accusative is probably an accusative absolute. R. has inposita manu. cerae R. in Ord. Bapt. tremit Pam. Leofr.; V. R. as text. 5 omnipotens R. (in Ord. Bapt.). has ut). 6 Pam. omits dominator. 7 3 9 ab 10 suo ut ab eius Leofr.; (V. marg, 8 vexationibus Gerb. (R. has vexation. and vexatione). auctore V.; ad aurē R. in Ord. Bapt.; R. (alibi) Pam. Leofr. as text. V.; R. Pam. Leofr. as text. R. Gerb. 253. Pam. 475. Leofr. 233. LXVIII. ITEM ALIA, PRO PARVULO ENERGUMENO1. 6 5 Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus, virtutem tuam totis exoro gemitibus pro huius a diabolo oppressa infantia 3. Qui etiam indignis inter pressuras donas praesidium, exurge pro infantia debellata, et noli diu retinere vindictam nec ante conspectum tuum veniant parentum delicta, qui nec pro filio patrem nec pro patre promisisti filium iudicare: auxiliare, quaesumus, inimici furore vexato; ne sine baptismate facias eius animam a diabolo possideri ; sed potius tenera aetas, malignis9 oppressionibus libera, tibi referat 10 gratias sempiternas. Per Dominum nostrum Iesum Christum. Qui venturus est iudicare vivos et mortuos et saeculum. γ 2 R. omits tuam. 1 parvulo energuminum V. 3 huius famuli tui oppressa infantia Pam.; hoc famulo tuo Ill., a diabolo oppresso Leofr.; V. R. as text. R. (in Ord. Bapt.) omits inter; but elsewhere as text. Leofr. insert huius. 6 quin et Gerb.; but R. as text. 9 maligni R. 7 Pam. patrem V. 16 liberatib' 8 iudicari R. Pam.; V. Leofr. as text. 592 text. R. Mart. lib. I. cap. i. LXIX. ORATIO SUPER CATECHUMENUM INFIRMUM. 3 Famulum tuum, Domine, ad tui1 baptismi gratiam Gerb. 254 recurrentem respicere et conservare dignare, ut in tui nominis signo, quicquid in eo 3 per originalis peccati transgressionem poenae obnoxium diabolus detinebat 5 sacri fontis indulgentia resolvatur, veteris hominis exuvias deponat, et novae vitae indutus amictu resurgat. Omnis 10 nequissimi spiritus ab eo venena depelle, et salutari baptismi tui gratia adimple, ut tui muneris perceptione 11 in aeternam vitam 12 valeat exultare. Per Dominum. indulgentiam V. (ungrammatically); R. Gell. as text. exsubias R. 11 praeceptione V.; perceptionem R. Gell. aeternam vitam. So V. R. Gell. (probably ungrammatically). LXX. Gerb. 254. Si fuerit baptizandus, accedens sacerdos dicit ei1 Orationem R. Gerb. 254. Mart. lib. I. Te, Domine, supplices exoramus ut visitatione tua sancta R. 593 erigas ad te hunc famulum tuum, ne adversario liceat usque ad tentationem animae 3 pervenire: sed sicut in cap. i. Iob terminum pone, ne inimicus de anima huius sine redemptione baptismatis incipiat triumphare. Differ, Domine, exitum mortis, et spatium vitae distende. Releva quem perducas ad baptismi sacramentum, ne redemptioni tuae inferas damnum. Tolle occasionem diabolo triumphandi, et reserva quem triumphis compares Christi, ut sanus tibi in ecclesia tua gratia baptismatis renascatur, facturus cuncta quae petimus. Per. 8 2 latet 1 Gerb. omits ei which in R. is very faint, but can still be read. R.; V. as text here and in lxxii infra. R. places Nec te latet Satanas sicut scriptum est in Sabb. Sco.' (sic) after the words capiti eius and before deinde dicit, &c. Gell. does not contain the direction in this form, but places the prayer Te, Domine, supplices before the recital of the Lord's Prayer and the Creed, which are followed by the exorcism Nec te latet. The order in the repetition of the rubric in V. R. (see lxxii infra) is the same in both texts, agreeing with that of V. here. 3 Gell. omits animae. 4 R. inserts in; 5 R. inserts qui iudicas de futuris; distendere. Leva Gell.; R. has extendere. releva. 8 in quem triumphes cumpares R.; quem triumphis Gerb. reads in eo; V. Gell. as text. sacramenti V. comparare Gell.; V. as text. LXXI. ITEM AD CATECHUMENUM EX PAGANO FACIENDUM 1. catechizas eum R. quemadmodum Gerb. 254. Post haec facis eius, et facis ei Gentilem hominem cum susceperis, in primis Accipe signum crucis tam in fronte quam in corde1: sume fidem caelestium praeceptorum: talis esto moribus, ut templum Dei esse iam possis: ingressusque ecclesiam Dei, evasisse te laqueos mortis 5 laetus agnosce. Horresce idola respue simulacra: cole 6 Deum Patrem omnipo I R. tentem, et Iesum Christum Filium eius, qui vivit cum Patre et Spiritu sancto, per omnia saecula saeculorum. 11 9 Sequitur oratio 8. Te deprecor, Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus, ut huic famulo tuo, qui in saeculi huius nocte vagatur 10 incertus et dubius, viam veritatis et agnitionis tuae 11 iubeas demonstrari 12; quatenus reseratis oculis cordis sui 13 te unum Deum Patrem in Filio et Filium in Patre cum sancto Spiritu 14 recognoscat, atque huius confessionis fructum et hic et in futuro saeculo percipere mereatur 15. Per. Inde 16 vero, postquam gustaverit medicinam salis, et ipse Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus, qui es, 594 Gerb. 255. et 19 eras, et permanes usque in finem, cuius origo nescitur, nec finis comprehendi potest; te, Domine, supplices invocamus super hunc famulum tuum, quem liberasti de errore gentilium et conversatione turpissima. Dignare exaudire eum qui tibi cervices suas humiliat; perveniat ad lavacri fontem, ut renatus ex aqua et Spiritu sancto 20, expoliatus veterem hominem induatur novum, qui secundum te creatus est; accipiat vestem incorruptam et immaculatam, tibique Domino nostro servire mereatur 15. Per. mortis. the text. 1 This section does not appear in the Ordo from Codex Gellonensis. 2 R. omits in primis. 3 da ei monitā R. 4 R. inserts et. 5 R. omits respice simul agricolam Gerb.; but R. has really the reading of 7 sancto Spiritu R. 8 R. omits this rubric. 9 R. omits vacatur V.; vocatur R.; Tommasi emends as text. 12 demonstrare V. R. 13 tui R. 14 Spiritu sancto R. 15 mereantur V.; R. as text. 16 Deinde R. 17 Gerb. omits se; there is perhaps a trace of the word in R. 18 benedices R. 19 R. inserts qui. Deus, ut. 10 20 R. omits sancto. 11 R. LXXII. 2 ITEM AD SUCCURRENDUM CATECHUMENUM INFIRMUM 1. Si baptizandus fuerit, accedens sacerdos dicit super eum orationes quae supra scriptae sunt; et tradit ei Symbolum et Orationem; et catechizat eum his verbis: Nec te lateat Satanas: et reliqua sicut supra in nocte sancta scriptum est. Inde saliva oris sui cum digito tangits nares et aures, et dicit ei: 6 Effeta, quod est adaperire, in odorem 10 suavitatis. Tu autem effugare, diabole, appropinquavit " enim iudicium Dei. Deinde tangit ei pectus et inter scapulas de oleo exorcizato sub has interrogationes 12: Abrenuntias Satanae? Et omnibus operibus eius? Et omnibus pompis eius? Resp. Abrenuntio. on 1 So both R. and V. (ungrammatically). Both agree in giving at this point the recapitulation of a former rubric in a slightly different shape (see note lxx supra). 2 baptizatus R. 3 verbibus V. • salivo V. 7 tui R. 5 super V.; R. as text. dices ei R.; dicit ad aure Gell.; V. as text. pinquabit V.; R. Gell. and V. in xlii supra as text. * latet R. Gell. • tangis R. 10 odore R. 1 adpro 12 has orationes R.; V. as text (both ungrammatically). Gell. gives more precise directions, making the Unction and the Interrogations concurrent. 595 LXXIII. Quum autem expoliatur infirmus, benedicit fontem. Incipit oratio1. Exaudi nos, omnipotens Deus, et in huius aquae sub- R. stantiam tuam 2 immitte3 virtutem, ut abluendus per eam et sanitatem simul et vitam mereatur aeternam. Item Benedictio aquae ad succurrendum. Per. Exorcizo te, creatura aquae, per Deum vivum, per Deum sanctum, per Deum totius dulcedinis creatorem, qui te in principio verbo separavit a terra, et in quatuor fluminibus dividens totam terram rigare praecepit. Adiuro te per Iesum Christum Filium eius unicum, Dominum nostrum, ut efficiaris in eo qui in te baptizandus erit fons aquae salientis in vitam aeternam, regenerans eum Deo Patri et Filio et Spiritui sancto: qui venturus est iudicare vivos et mortuos et saeculum per ignem. 1 benedicit fontem incip. Orał. R.; benedicit aqua dicens: Dominus vobiscum. B. Et cum spiritu tuo. Deinde dicit: Oremus. Et dicit Gell. The prayers and Benedictions which follow in this and the two succeeding sections of V. are only indicated by their first words in the Ordo from Cod. Gellonensis. 2 tua V. 3 immisce R. Gerb. 255- lib. I. cap. i. |